Ngày ấy, nàng chỉ là một cô bé con người Tày, sống ở vùng sơn nguyên Hà Giang phía bắc Đại Cồ Việt.
Ai bảo trẻ con mười tuổi không biết lo toan? Nhóc con trong bản vùng sơn nguyên sương trắng đá xanh đã phải sáng sớm theo mẹ lên rẫy làm mướn, quá trưa lại theo cha vào rừng nhặt củi. Ấy vậy mà, cô bé vẫn vui tươi, hồn nhiên như đóa đỗ quyên trên vách đá cheo leo, ít nhất thì cha mẹ luôn thấy cô rực rỡ như vậy, dù chẳng ai hay biết, thỉnh thoảng vẫn có những giọt lệ tuôn rơi thầm lặng.
Ai bảo trẻ con mười tuổi còn nhút nhát? Cô bé có thể lăn sả vào đánh đấm cào cấu bất kì đứa con trai cùng trang lứa nào dám trêu ghẹo lũ em của cô, có thể ngày ngày xách nước mấy dặm đường dốc từ suối về nhà. Thậm chí, hơn cả những lần dọa dẫm đám con nít trong bản, hơn cả những chậu nước nặng trịch mỗi ngày, có lần cô còn dám chọi đá vào một tên hào trưởng miền núi cả gan đụng đến chị gái mười lăm tuổi thuần khiết như bông hoa dại của cô.
Nếu ngày đó chẳng có một kẻ can thiệp, cô đã bị tên cường quyền đánh cho nhừ tử!
Nếu ngày đó chẳng có kẻ ra mặt trả sạch nợ nần cho gia đình cô, cô đã không ngờ nghệch theo hắn rời sơn nguyên xuống đồng bằng học võ.
Nếu ngày đó hắn không kiên nhẫn dừng chân, mọi việc sẽ tiếp tục bình thản trôi qua, cuộc sống của cô tuy cơ cực khốn khó, nhưng ít nhất sẽ không phải giả dối với chính mình.
Hắn là một tiểu thư xinh xắn, chỉ hơn cô hai tuổi, thoạt nhìn đã biết ngay là người đồng bằng. Hắn dạo chơi khắp bản, lúc nào cũng có một đám trai tráng kè kè đi theo trông chừng. Hắn vui thì cười, buồn thì nạt nộ cả bọn, nhưng kì lạ là chẳng ai dám nói lại nửa lời. Hắn vô tình đi đến một khoảng đường vắng, nơi tên hào trưởng đang trêu ghẹo chị em cô bé. Cô bé chỉ thoáng nhìn thấy cái cười nhếch mép khinh thị trên môi hắn, rồi hắn tiếp tục dửng dưng rảo bước, đám cận vệ vội vã chạy theo. Cô bé uất ức, biết người ta sẽ chẳng can thiệp, bèn cắn môi liều mạng, vốc một nắm đất đá trong tay, chạy đến chọi túi bụi vào người tên hào trưởng, vừa ném đá vừa chửi rủa ầm ĩ. Tiểu thư kia lập tức quay người, hắn tò mò đứng quan sát rồi khúc khích cười. Tên hào trưởng bẽ mặt, liền nhảy xổ vào đánh cô bé. Gã trai ấy ra tay không nương, đánh đập rất dã man, chị gái cô bé chỉ còn biết khóc lóc van xin. Cô bé tuy đau, nhưng không rên la, nhất định lì lợm không khuất phục. Sau một hồi, thấy cô bé sắp gục đi, tiểu thư nọ liền nặng lời quát mắng, sai đám cận vệ vào can thiệp. Cô bé chỉ nghe tiểu thư ấy nói loáng thoáng mấy tiếng, xem chừng là đe dọa thực sự, tên hào trưởng ấy lập tức chuồn thẳng.
Sau này, khi đã theo tiểu thư họ Trần về đồng bằng, cô mới biết thanh thế của Trần Gia Bang đã trấn áp khắp vùng miền núi phía bắc. Tiểu thư ấy là em gái bang chủ, ngang tàng xấc xược, gian ngoan xảo quyệt, đến sói rừng có lẽ cũng không đọ nổi.
Cô theo tiểu thư học võ, hầu hạ nàng ta. Khi nàng ta vui thì cùng dắt cô đi dạo, khi nàng ta buồn thì chửi mắng chẳng tiếc lời, mỗi khi nàng ta bực bội, đều đem cô ra tát vài cái để hả giận. Cô muốn phản kháng, muốn tát lại nàng, muốn cùng nàng sống chết một trận, thậm chí muốn bỏ về miền núi,…nhưng tất cả đều không thể. Cô bé nhận ra, tốt nhất đừng nên mắc nợ ai cái gì! Gia đình cô nợ đám người họ Trần ấy một khoản tiền mà bọn họ đã thay mặt trả cho địa chủ. Còn với cô, cô nợ tiểu thư ấy cả mạng sống của mình, dù cái mạng ấy chỉ là do tiểu thư tiện tay cứu giúp. Cuộc đời trả nợ khiến cô mãi mãi không còn là bông hoa đỗ quyên của núi rừng nữa.
Mười ba tuổi, nàng bị buộc đến vùng rừng núi Lâm Tây xa xôi hiểm trở. Anh trai của Trần tiểu thư, một gã bang chủ lạnh lùng tàn độc, đã ép nàng phải thề sống thề chết, trung thành với hắn, làm gián điệp cho hắn tại phủ của tù trưởng người Khau Phạ. Nếu nàng có bất kì sơ suất gì, năm người trong gia đình nàng ở vùng sơn nguyên phía bắc sẽ không được toàn mạng. Hơn bao giờ hết, nàng thấm thía nỗi đau của một kẻ buộc phải sống giả dối, buộc phải gánh trên vai sinh mạng của nhiều người. Nàng cắn răng thề thốt, cố kiềm nén những giọt nước chực trào nơi khóe mắt.
Giữa trời mùa đông giá rét, giữa màn sương muối chập chùng bủa vây và những hạt nước đóng băng bám trên cành cây khô, thứ sương trắng cắt da cắt thịt, thứ nước đá kì dị mà nàng chưa từng thấy qua trong đời, một mình nàng đơn độc giữa cánh rừng. Nàng có thể nghe thấy tiếng sói rừng tru lên trong buổi sớm mờ nhạt, có thể nhìn thấy màn sương trắng lóa lập lờ kì dị, nhưng tuyệt nhiên không thể cảm nhận được thân thể này và da thịt này còn là của nàng. Nàng kiệt quệ giữa cái rét khắc nghiệt, có muốn run rẩy cũng không còn đủ sức để run.
Đột nhiên, nàng lờ mờ trông thấy những đốm lửa khẽ chập chờn bất định, sương trắng quấn lấy chúng, dường như chúng đang ở rất gần. Làn sương từ từ tan ra, trước mắt nàng là một đoàn người ngựa đang thận trọng đạp rừng dò dẫm từng bước một, nàng cố nhếch mép cười, nhưng ngay cả khóe môi cũng đã đông cứng lại. Ý nghĩ cuối cùng của nàng trước khi buông mình vào cơn hôn mê lạnh cóng là: “Mình sẽ sống, họ sẽ cứu mình!”
Màn kịch năm ấy Trần Linh dày công dàn dựng, lại chọn một ngày sương trắng bao phủ dày đặc, quả nhiên không để lại bất cứ sự ngờ vực nào cho thủ lĩnh đoàn người ngựa ấy. Y là trưởng quan lang của người Khau Phạ, tên Hà Thanh Bình, là người sẽ kế tục chức vị tù trưởng tộc Khau Phạ trong tương lai. Hệt như Trần tiểu thư năm nào, chỉ một chút chùng chân đoái hoài đến nàng giữa tiết trời giá rét, cũng đủ để nàng mang ơn Thanh Bình cả đời. Y giữ nàng lại trong phủ, để nàng làm thị nữ cho em gái y. Tiểu thư này thùy mị đoan trang, tuy thân phận danh giá tôn quý nhưng không hề ngang tàng bạo ngược. Cuộc sống mới của nàng ở núi Khau Phạ có lẽ sẽ vô cùng tốt đẹp, nếu không có lời thề thốt với Trần Linh ngày nào.
Chẳng ai nghi ngờ nàng, Thanh Bình thậm chí còn không hay nàng biết võ công. Y tin tưởng nàng, giao em gái cho nàng chăm sóc. Mỵ Nương cũng rất thích nàng, thường cùng nàng cười đùa, dạy nàng múa những điệu của người Khau Phạ. Nhưng nàng chỉ giả vờ vô tư trước mặt họ, còn sau lưng họ lại hết sức thận trọng, nghe ngóng từng câu từng chữ, dõi theo từng hành động của họ, rồi tìm cách truyền tin cho Trần Gia Bang. Tai mắt của họ Trần trong phủ tù trưởng còn một người nữa, hắn là Đỗ Hòa, có thể tự do ra vào, tự do chạy đi nơi này nơi khác. Hắn, một mặt là cánh tay phải đắc lực của Hà Thanh Bình, mặt khác lại ngầm qua lại với người của Trần Gia Bang. Đỗ Hòa là một con cáo xảo quyệt, ngay cả nhất cử nhất động của nàng, hắn cũng không bỏ qua.
Rồi cũng đến ngày hắn phát hiện ra, ánh nhìn nàng dành cho Thanh Bình khác hẳn với những người đàn ông khác. Ngày ấy, hắn đã nắm lấy cổ áo nàng, dằn từng chữ vào tai nàng, nhắc nhở nàng về năm mạng người ở sơn nguyên Hà Giang. Nàng sợ hãi tột cùng, hoang mang tột cùng, mà cũng đau đớn tột cùng…
Mỵ Nương được lệnh vua ban hôn, nàng được chọn đi theo hộ tống. Thoạt đầu, tiểu thư đã có ý để nàng ở lại, không muốn nàng cùng đến Hoa Lư chịu khổ, nhưng vì nghe theo sự sắp đặt của Trần Linh, nàng buộc phải cầu xin tiểu thư cho nàng đi theo hầu hạ. Nói mãi, tiểu thư chẳng xuôi theo, nàng đành tìm đến Thanh Bình, nhờ y nói giúp vài câu, tiểu thư mới toại nguyện cho nàng.
Kế hoạch của Trần Linh, nàng không hề hay biết. Khi đứng trước cửa lều, nhìn thấy người con gái ngông cuồng quá quắt năm nào, nàng mới giật mình nhận ra âm mưu của Trần Gia Bang. Nàng lo sợ đến độ sắc mặt trắng bệch, tâm can hỗn loạn, chẳng biết phải làm gì để bảo toàn mọi sự. Mỵ Nương ngất đi rồi, họ cũng đánh ngất cả Thanh Bình trước mặt nàng. Nàng nghẹt thở trừng mắt nhìn, Đỗ Hòa bèn sai người trói chặt nàng, rồi chính y ngầm thầm thì dọa nạt nàng: “Cô mà làm hỏng chuyện, đừng trách ta không nương tay với quan lang!”. Nàng lặng lẽ nuốt nước mắt, nghe theo chỉ định của y.
Trần tiểu thư có lẽ vẫn chưa hay biết Trần Linh đã toan tính đưa nàng ta đến Hoa Lư từ những ngày còn ở đồng bằng. Nếu không do chính miệng Đỗ Hòa nói ra lúc còn ở khu trại, nàng cũng không thể ngờ Trần Linh lại có thể ra tay đả thương em gái mình. Nhìn thấy Trần tiểu thư phẫn uất cam chịu, nàng không nén nổi nhếch mép cười nhạt.
Điều nàng lo sợ nhất cuối cùng cũng xảy đến, Mỵ Nương phát hiện ra sự gian trá của nàng. Trước khi được Nhật Lão đem ra khỏi sơn động, Mỵ Nương đã không quên nhìn nàng bằng ánh mắt thất vọng và căm hận. Nàng không khóc, không việc gì phải khóc, mà cũng chẳng còn nước mắt để khóc. Thanh Bình đã chết rồi, Mỵ Nương tuy có cơ sống sót nhưng phải chịu cảnh bị truy đuổi, đều là do nàng gây ra, đều là do nàng ích kỉ. Tính mạng của năm người trong gia đình nàng, chẳng lẽ lại trọng hơn tính mạng của Thanh Bình và năm mươi tráng sĩ cùng mười hai thị nữ kia sao? Trần Gia Bang đã giăng sẵn một cái bẫy, không loại trừ nàng. Nàng bị lừa, bị lôi vào vở tuồng đáng sợ của bọn chúng, giờ có hối hận cũng chẳng kịp, có chống đối cũng chỉ thêm người bị sát hại. Nàng đành đến Hoa Lư, bỏ lại núi rừng Tây Bắc, bỏ lại mối tình đầu câm lặng, bỏ lại cả sự giả dối đáng thương hại của mình.
Cái ngày Trần Linh nhất quyết phải gặp cho bằng được em gái hắn ở lầu Vọng Nguyệt, nàng đã nhìn ra lối thoát cho bản thân. Trở về vương phủ báo tin cho Trần tiểu thư xong, nàng nghĩ ngay đến việc dẫn dụ Trân vương phi đến. Đêm ấy, nàng lẻn vào phòng Trân phi, chỉ để lại mảnh giấy có đề ba chữ “lầu Vọng Nguyệt”, rồi tự Trân phi cũng nghe ngóng được chuyện Ngọc phi đến viếng chùa Nhất Trụ, tự nàng ta sẽ biết cách sắp xếp ổn thỏa.
Quả nhiên, Trân phi là người thông minh, chẳng hề báo trước với Ngọc Trúc từ tối là mình cũng sẽ đi viếng chùa, nàng ta chỉ lặng lẽ chờ đến khi Ngọc Trúc rời phủ, mới sai người sang báo tin. Trân phi cố ý dàn dựng như thể nàng ta đã chậm một bước, để tiện bề theo dõi Ngọc Trúc mà không khiến bọn thuộc hạ nghi ngờ gì.
Tự biết Trân phi sẽ tìm đến lầu Vọng Nguyệt, nhưng chỉ e nàng ta ngại vào bên trong, nàng bèn lén rút trâm cài tóc của Ngọc Trúc, ném xuống gần bờ giếng. Nếu Trân phi chịu vào sâu bên trong, xem như trời đã giải thoát cho nàng.
Bậc thang ấy chẳng phải tự nhiên mà gãy, khi Ngọc Trúc và Trần Linh đều đã bước lên gác, nàng bèn cố tình dồn kình lực vào chân, vừa đủ để bậc thang ấy lỏng ra. Kế hoạch của nàng dù còn rất sơ hở, nhưng lần này số phận đã đứng về phía nàng. Trân phi đã nghe được toàn bộ câu chuyện, bậc thang đã gãy đúng lúc cần gãy, nàng cố ý phóng nhanh xuống, thoáng thấy bóng dáng Trân phi nép vào gầm cầu thang nhưng vẫn lờ đi, chạy luôn ra cửa. Trần Linh tưởng nàng đã trông thấy kẻ lạ, cũng bèn gấp rút đuổi theo. Khi đã chạy chán chê rồi mà bóng dáng kẻ lạ vẫn mịt mù, lại bắt gặp đám người của vương phủ đang đứng gần đó, Trần Linh hoảng hốt bảo nàng quay lại chỗ Ngọc Trúc. Nàng chạy về, cõi lòng dần dần thanh thản.
Nhìn thấy thái độ thất thần của Ngọc Trúc, trong đầu nàng liền nghĩ đến hai chiều hướng. Nếu nàng ta không cứu Trân phi, Trần Gia Bang có giỏi sắp xếp đến đâu cũng không thể khiến cho Lê Thám không mảy may nghi ngờ gì, địa vị của Ngọc Trúc trong vương phủ sẽ vì vụ mất tích của Trân phi mà bị lung lay ít nhiều. Đó xem ra đã là một thiệt hại to lớn với Trần Gia Bang rồi. Còn nếu Ngọc Trúc cứu Trân phi, đồng nghĩa với việc nàng ta hoàn toàn chống lại Trần Gia Bang, và nàng sẽ chính thức được giải thoát. Trong cả hai trường hợp, họ Trần sẽ chẳng có lý do gì mà nghi ngờ nàng, chắc chắn sẽ không làm hại đến gia đình nàng.
Nhưng khi siết lấy cổ Trân phi, nàng biết Ngọc Trúc nhất định sẽ không đứng yên. Nàng yêu Thanh Bình nhưng không dám vì y mà phản lại Trần Gia Bang, nhưng Ngọc Trúc thì khác, nàng ta mạnh mẽ hơn nàng, thông minh hơn nàng, ắt sẽ phải biết nên làm gì để không phụ lại sự hậu đãi của Trân phi và Lê Thám. Hơn hết, Ngọc Trúc lại đang mang trong mình giọt máu với người mà nàng ấy hết mực yêu thương.
Khi con dao găm trên tay Ngọc Trúc cắm phập vào lưng nàng, là lúc nàng cảm thấy hạnh phúc nhất trong đời. Máu nóng tuôn ra, tim lập tức ngừng đập. Cuối cùng, nàng cũng đã có thể thầm nói hai tiếng “cảm ơn” với cô gái ấy, người đã cứu mạng nàng ở sơn nguyên năm nào, người đã lôi nàng vào vòng giả dối đáng kinh tởm, cuối cùng cũng chính là người giải thoát nàng khỏi cuộc sống vô vọng. Mọi ân oán nợ nần, với nàng đến đây là dứt!
MỘC HÂN 